Niet alleen zorgen vóór mensen, maar juist samen mét hen. Dat is waar het bij reablement om draait. Deze herstelgerichte aanpak helpt mensen om weer grip te krijgen op hun dagelijks leven. Of het nu gaat om ouderen die herstellen na een val of mensen met dementie die zo lang mogelijk zelfstandig willen blijven: bij reablement kijk je naar wat iemand wel kan. Wat is het en waarom werkt het zo goed?
Steeds meer verpleeghuizen en thuiszorgorganisaties werken volgens het model van reablement, oftewel ‘herstel van zelfredzaamheid’. Dit vraagt van zorgverleners en zorgvragers een andere manier van denken: van zorgen voor naar samen werken aan herstel. En door hun zelfredzaamheid te stimuleren, nemen mensen zelf de regie over hun gezondheid en dagelijks leven. Waarom werkt dit zo goed?
Lees ook: Echte innovatie in de zorg begint bij integratie, niet technologie
Voordelen van reablement voor alle betrokkenen
Het stimuleren van zelfredzaamheid gaat in kleine stappen in de goede richting. Met iedere stap ervaren ouderen, patiënten of cliënten meer regie en krijgen ze meer zelfvertrouwen. Op die manier verbetert hun kwaliteit van leven.
Naarmate hun zelfredzaamheid groeit, vermindert ook de werkdruk van mantelzorgers zodat er meer ruimte is om samen leuke dingen te doen.
Als laatste blijkt uit onderzoek van onder meer de Agder Universität in Noorwegen dat reablement bijdraagt aan minder heropnames en op de langere termijn een lagere zorgvraag. Daarmee versterkt het de toekomstbestendigheid van de zorg. Allemaal voordelen, maar hoe werkt zo’n reablement precies?
De 5 uitgangspunten van reablement
Het reablement-model kent vijf principes:
- Eigen kracht: mensen worden aangemoedigd om zoveel mogelijk zelf te doen
- Doelgericht werken: er wordt samen aan haalbare doelen gewerkt
- Samenwerking: zorgprofessionals, mantelzorgers en familie werken als één team
- Tijdelijk: het is geen langdurig traject, maar een intensieve periode van herstellen en oefenen
- Leren door te doen: groeien door kleine praktische successen en ieder succes stimuleert de motivatie
Deze uitgangspunten vragen om een andere houding van zorgverleners en mantelzorgers. Waar zij eerder bijvoorbeeld direct zouden helpen met het aankleden, moeten zij nu juist de zorgvrager stimuleren en ondersteunen dat zelf te doen. Dat vraagt tijd, geduld en vertrouwen, maar de resultaten zijn vaak indrukwekkend.
Lees ook: AI-chatbot wijst mantelzorger de weg
Hoe werkt het in de praktijk?
In de praktijk start een reablement-traject vaak met een intakegesprek waarin doelen worden besproken. Wat wil iemand weer kunnen? Wat is voor hen belangrijk in het dagelijks leven? Op basis daarvan wordt een persoonlijk plan opgesteld, indien nodig met de hulp van een ergotherapeut, fysiotherapeut of wijkverpleegkundige.
Zorgverleners coachen de cliënt actief bij dagelijkse handelingen. Denk aan oefenen met opstaan, koken, of zelfstandig wassen. De nadruk ligt dan op zelf doen in plaats van laten doen. En belangrijk: kleine successen worden gevierd. Heeft een patiënt na een heupoperatie weer zelf de post opgehaald? Hoera!
We doen het helemaal anders
Ondanks de voordelen en de verbetering van kwaliteit van leven vraagt de implementatie van reablement een cultuuromslag. Het verandert de manier waarop zorgprofessionals werken en hoe zorgorganisaties zijn ingericht. Net als bij andere innovaties in de zorg spelen soms barrières voor zorginnovatie. Denk aan tijdsdruk, financiering of gewoontes in de praktijk.
Wat is het doel van reablement bij dementie?
Behalve voor mensen met lichamelijke beperkingen kan reablement ook bij mensen met mentale beperkingen helpen. Hoewel herstel bijvoorbeeld bij dementie misschien een lastig begrip lijkt, gaat het daarbij niet om de genezing, maar om het behouden van vaardigheden en betekenisvolle activiteiten.
Door mensen met dementie actief te betrekken bij dagelijkse routines, blijven zij langer betrokken en ervaren ze meer eigenwaarde. Denk aan samen de tafel dekken, planten water geven of een wandeling maken. Allemaal kleine handelingen die gecombineerd structuur en herkenning geven.
Geef mensen zelf de regie
Een inspirerend voorbeeld hiervan is het VanThuisUit-model in de dementiezorg van tanteLouise. Deze organisatie laat zien dat mensen met dementie met de juiste ondersteuning hun vrijheid en zelfstandigheid kunnen behouden. Uit onderzoek van de Maastricht University blijkt dat reablement bij dementie vraagt om maatwerk, geduld en een veilige omgeving.
Maar uiteindelijk blijft het doel hetzelfde: mensen de kans geven om zoveel mogelijk zelf richting te geven aan hun leven.
