Zorgketen geboortezorg: extra aandacht voor kwetsbare zwangere
Het St. Antonius Ziekenhuis loopt voorop met waardegedreven zorg. De zorgketen geboortezorg is één van de zeven zorgketens binnen het ziekenhuis. Een jaar na de start wordt druk gewerkt aan het zorgpad voor de eerste groep zwangeren: die met een kwetsbare uitgangssituatie. Audrey van der Veen over het eerste jaar.
Zorgketens spelen een grote rol het bevorderen van waardegedreven zorg. Door samen te werken en zorg naadloos te coördineren tussen de verschillende schakels, kunnen die zorgketens de zorgervaring van de patiënt verbeteren en het risico op dubbele tests of onnodige behandelingen verminderen. Vandaar dat het St. Antonius Ziekenhuis al sinds 2020 werkt aan het opzetten van deze zorgketens. Inmidddels zijn er al meer dan zeven.
Audrey van der Veen is klinisch verloskundige en coördinator van het verbeterteam geboortezorg. Een jaar geleden startte zij ook als coördinator van de zorgketen geboortezorg
Toen aan de verbeterteams van het St. Antonius gevraagd werd wie er interesse had om een zorgketen op te starten, ging Van der Veen inventariseren binnen haar team en de afdeling. “We stelden onszelf de vraag ‘wat willen we bereiken op het gebied van waardegedreven zorg voor onze afdeling?’ We kwamen erop uit dat de zorg meer moet kijken naar de route die de patiënt binnen de organisatie aflegt. In die organisatie moet meer oog zijn voor het multidisciplinaire aspect. Het dagelijks bestuur van de zorgketen geboortezorg is ook multidisciplinair. Het bestaat uit een hoofd, een medisch leider en een verpleegkundig of verloskundig leider. Ik vorm het dagelijks bestuur samen met Yvonne Stoopendaal en Roel de Heus. Zo is de kans groter dat we alle betrokken personen binnen de keten bereiken.”
Verschillende routes binnen de zorgketen
Het volgen van de route die de patiënt aflegt, is zo eenvoudig nog niet, legt Van der Veen uit. “Als het goed gaat, heeft de route voor iedere patiënt hetzelfde begin- en eindpunt. Daar tussenin is er veel variatie mogelijk. De gezonde zwangere wordt begeleid door verloskundigen in externe praktijken. Die zijn nu nog niet betrokken. Wij richten ons in eerste instantie op de intramurale zorg: op de zwangere die naar de gynaecoloog gestuurd is omdat er naast de zwangerschap, of door de zwangerschap, andere problemen zijn. Het zorgpad dat we gaan uitwerken zal uit verschillende zijpaden bestaan. Voor de start hebben we gekozen om ons te richten op één subgroep of één zijpad. Als we dat pad op de rit hebben, gaan we met een ander zijpad aan de slag.”
Zwangeren met kwetsbare uitgangssituatie
De subgroep waar de focus binnen de zorgketen momenteel op ligt, is de groep zwangeren die naast zwangerschap te maken heeft met minder ideale omstandigheden op het sociale en/of psychische vlak. Van der Veen: “Denk aan patiënten die heftige angstklachten ervaren of die financiële problemen hebben. Uit onderzoeken weten we dat stress bij de moeder in de eerste periode van de zwangerschap, maar ook daarna – de eerste duizend dagen van het kind – een negatieve invloed heeft op het leven van het kind. Een goede start is bepalend voor een gezond leven.”
De keuze voor deze subgroep is gemaakt na veel overleg. Audrey: “Binnen de afdeling, met bijvoorbeeld artsen en verpleegkundigen, maar ook met het management van de afdeling. Vooral de vraag voor welke subgroep er nog veel gezondheidswinst te behalen is, was een belangrijke. Van zorgverleners kregen we terug dat er ook in het proces ruimte was voor optimalisatie.”
Selectie en uitkomsten van de subgroep
Onze data-analist heeft de uitkomsten van deze subgroep bekeken, vertelt Audrey. “Via Santeon hebben we een complete scorekaart gemaakt voor onze gehele populatie. Op basis van beschikbare data heeft de data-analist een subselectie gemaakt van een groep mensen met een kwetsbare uitgangssituatie. Daar zijn we redelijk in geslaagd. Die groep is 20 procent van het totaal en dat komt overeen met wat we op basis van literatuur verwachtten.
Bij vergelijking zien we dat dit patiënten zijn die eerder en vaker bij gynaecoloog komen. Ze hebben meer contactmomenten, worden vaker ingeleid en bevallen vaker met een keizersnede.”
Relevante uitkomsten bepalen
Het optimaliseren van de selectie van de subgroep is één van de dingen waarmee het bestuur van de zorgketen geboortezorg, samen met de betrokken zorgverleners nu mee bezig is. Daarnaast proberen ze relevante uitkomsten voor deze groep zwangeren vast te stellen. “We willen weten wat wel en niet wenselijk is voor deze groep. Misschien zijn zwangeren met angstklachten bijvoorbeeld heel erg geholpen bij een keizersnede. En op welke momenten in de zwangerschap ervaren ze vooral stress? We willen onderzoeken of het aanpassen van de begeleiding van deze patiënten helpt. Dat kunnen we natuurlijk pas echt goed doen als we een helder beeld hebben van de groep en de klachten.”
Continu verbeteren met VBHC en LEAN
Daarnaast is het bestuur bezig geweest met andere verbeterpunten op het gebied van waardegedreven zorg. Bij de start van de zorgketen werd op de afdeling een groot verbetertraject in het kader van continu verbeteren gestart. Hierbij wordt gebruik gemaakt van veel technieken uit de Lean-filosofie. Als zorgketen wilden ze hierbij aansluiten zodat alle medewerkers op dezelfde manier gaan en blijven werken.
Spiegelgesprekken met cliënten
Deze LEAN-technieken passen ze ook toe. “We hebben een waardestroom-analyse uitgevoerd. Dat is een Lean-methode waarbij een proces stapsgewijs in kaart wordt gebracht. Daar zijn een aantal verbeterpunten uitgekomen. Denk hierbij aan het optimaliseren van de spreekuurplanning, het verwerken en vinden van informatie in patiëntendossiers tussen de kliniek en de polikliniek. Daarnaast aan de route van verwijzingen via Zorgdomein en het proces duidelijker beschrijven, voor zowel cliënt als zorgverlener. Behalve die waardestroom-analyse organiseren we ook een spiegelgesprek met cliënten. We vragen ze waar zij in hun zorgproces tegenaan lopen en wat voor hen belangrijk is. Zij zijn immers de mensen voor wie wij onze zorg uiteindelijk willen verbeteren.”
St. Antonius Ziekenhuis is één van de koplopers op het gebied van waardegedreven zorg. Eind 2019 startte het St. Antonius met een experiment met vier zorgketens rond aandoeningen. Drie jaar en drie extra zorgketens verder delen zij hun geleerde lessen tijdens een Linnen-werkbezoek op 22 september. Meer informatie vind je hier.