De Amerikaan Don Berwick (1946) bezoekt nog steeds jaarlijks het International Forum on Quality and Safety in Healthcare. Hij maakt zich zorgen over de ontwikkelingen in de zorg in de VS en Europa, maar het forum geeft hem vertrouwen in de toekomst.
Tijdens het International Forum on Quality and Safety in Healthcare bij Jaarbeurs in Utrecht is het bijna onmogelijk om niet geïnspireerd te raken, aldus Don Berwick. Duizenden mensen delen hun ervaringen over betere zorg. Toch maakt Berwick, een van de meest invloedrijke denkers op het gebied van zorgverbetering, zich zorgen. “De mensen in de zorg zijn geweldig. Ze doen hun werk met hart en ziel. Maar het systeem waarin ze opereren? Dat staat ernstig onder druk.”
Medicare
Arts en gezondheidswetenschapper Berwick is senior fellow van het Amerikaanse Institute for Healthcare Improvement (IHI), een van de organisatoren van het forum. Hij was ook adviseur van president Barack Obama en korte tijd hoofd van Medicare en Medicaid, de publieke zorgverzekeringen voor ouderen en kwetsbaren in de Verenigde Staten.
Winstdenken
In Amerika ziet hij een zorgsysteem dat steeds meer is verworden tot een financieel vehikel. “Winstbejag, machtsconcentratie en commerciële belangen hebben de menselijke maat verdrongen. De aandacht voor de patiënt raakt ondergesneeuwd onder een groeiende laag van administratie, controle en winstdenken. Dat is niet alleen zorgwekkend, het is ronduit schadelijk.”
Hij benadrukt dat de schuld niet bij de zorgverleners ligt. “Die zijn niet het probleem. Integendeel. Het is het systeem dat hen uitput. En die ontwikkeling zie ik ook in andere landen. In Europa bijvoorbeeld zijn we terechtgekomen in een tijd van doorgeslagen bezuinigingsdrift. Het zorgpersoneel voelt zich steeds vaker ondergewaardeerd en overvraagd. Dat holt hun vitaliteit uit.”
Verouderde structuren
Volgens Berwick is het tijd voor een fundamentele herziening van hoe we zorg organiseren. “De samenwerking tussen beleidsmakers, bestuurders en zorgprofessionals moet beter. De kloof tussen toezicht en uitvoering is destructief geworden. En bovendien zitten we vast in verouderde structuren. Onze zorgmodellen stammen vaak nog uit de negentiende eeuw, terwijl de wereld er totaal anders uitziet.”
Technologische vernieuwing
Technologische vernieuwing stemt hem voorzichtig hoopvol. “Nieuwe technologieën, zoals kunstmatige intelligentie en spraakgestuurde systemen kunnen de administratieve last van zorgverleners verlichten. AI die automatisch medische verslagen genereert, maakt het mogelijk voor artsen om zich weer echt op de patiënt te richten. Dat is geen toekomstmuziek, dat gebeurt nu al. En we staan pas aan het begin.”
Menselijke controle
Berwick is zich bewust van de risico’s. “De algoritmes die AI in de zorg gebruikt, hebben vaak een bias omdat niet alle patiëntgroepen goed zijn vertegenwoordigd. Daarom moet menselijke controle altijd centraal blijven staan. Maar ik geloof wel dat AI uiteindelijk minder bevooroordeeld kan worden dan mensen. Met de juiste waarborgen kunnen deze technologieën bijdragen aan meer rechtvaardige zorg.”
Toch overheerst bij Berwick het geloof in verbetering. “Ik hoef hier maar rond te lopen op dit congres en ik zie het al: de mensen geven mij hoop. De toewijding waarmee zorgprofessionals van over de hele wereld zich inzetten voor verbetering is indrukwekkend. En de jongere generatie? Die is slim, betrokken en idealistisch. Hun harten zitten op de juiste plek. Daar kunnen we op bouwen. Het komt goed, als we maar samenwerken.”
