Utrecht Queer Culture Festival organiseert op maandag 6 oktober voor de eerste keer de Queer Health Conference: een dag waarop zorgprofessionals samenkomen voor meer bewustwording rond inclusieve zorg. Een van de sprekers is Tomas Derckx, expert seksualiteit en zorg bij Rutgers, kennis- en expertisecentrum seksuele gezondheid.
Inclusieve zorg betekent dat zorg toegankelijk en passend is voor iedere patiënt, ongeacht gender, seksuele oriëntatie, cultuur, religie of beperking. De Queer Health Conference richt zich specifiek op zorgprofessionals die meer willen weten over zorg aan queer personen.
“We moeten niet per definitie uitgaan van de witte, cisgender heteroman, maar juist iedere patiënt zien als individu. Zo kun je passende zorg bieden”, aldus Tomas Derckx, expert seksualiteit en zorg bij Rutgers, kennis- en expertisecentrum seksuele gezondheid.
Waarom inclusieve zorg op de agenda hoort
Thema’s die schuren aan de norm, zoals seksualiteit en diversiteit dat kunnen doen, roepen vaak weerstand op. “Dat is soms vervelende weerstand, zeker bij het thema lhbti. Of de acceptatie echt is achteruitgegaan, is de vraag, maar de weerstand wordt in ieder geval feller en harder”, vertelt Derckx.
Ook binnen de zorg wordt deze weerstand zichtbaarder. Zo voert Rutgers scans uit binnen zorgorganisaties om inzicht te krijgen in de lhbti-vriendelijkheid. “We zien daar een kritische tendens in terug. ‘Er is al zoveel aandacht, moet dat nou?’ krijgen we vaak terug. Dat vind ik schokkend.”
Lees ook: Antwoord op vragen rondom passende zorg
Geen vingerwijzen, maar het gesprek openen
Het accepteren van ongelijkheid maakt veel mensen ongemakkelijk. “We willen het niet, maar feit is dat die ongelijkheid er is. Voor een zorgprofessional is het niet makkelijk om te horen: ‘wat jij doet is niet inclusief genoeg’. Maar het gaat niet om vingerwijzen. De boodschap is niet persoonlijk. Het is een systeem waar we allemaal mee te maken hebben en als zorgprofessional kun je je dan afvragen: wat kan ik bijdragen?”
Toolkit inclusieve zorg voor zorgprofessionals
De Alliantie Gezondheidszorg op Maat, een samenwerkingsverband tussen Rutgers, COC Nederland en WOMEN Inc., heeft een online toolkit ontwikkeld die zorgprofessionals handvatten biedt voor inclusieve zorg. Derckx gaat hier dieper op in tijdens de conferentie. Kort samengevat bestaat de toolkit uit vijf stappen:
- Maak diversiteit zichtbaar in je organisatie
- Bespreek sekse, gender en seksuele oriëntatie met je patiënt
- Wees je bewust van vooroordelen
- Doe kennis op over gezondheidsverschillen
- Lever persoonsgerichte zorg
De toolkit biedt onder andere tips, links naar interventies en e-learnings. “Het is niet per se een lineair proces dat je stap voor stap moet volgen, maar het geeft de zorgprofessional handvatten bij de vraag: wat kan ik doen om inclusieve zorg te leveren?”
Lees ook: Pharos geeft inclusieve zorg impuls met leerstoel
Een veilige omgeving voor het stellen van vragen
Volgens Derckx willen veel zorgprofessionals zich inzetten voor inclusieve zorg, maar weten ze vaak niet hoe, of zijn ze bang om fouten te maken. De Queer Health Conference wil hier op een laagdrempelige manier verandering in brengen. “Het is belangrijk dat zorgprofessionals met elkaar in gesprek gaan in een veilige omgeving. Soms lopen mensen met vragen rond die ze in de praktijk niet durven te stellen.” Het advies van Derckx: “Stel ze gewoon.”
Uitdaging in de praktijk
Hoewel de conferentie zich met name richt op zorgprofessionals op de vloer, kunnen beleidsmedewerkers en managers er ook hun voordeel mee doen. Derckx: “De zorgprofessional heeft als prioriteit het leveren van de juiste zorg, management het overeind houden van een gezonde organisatie. Maar juist die managers zijn in de positie om daadwerkelijk iets te veranderen van bovenaf. Dat begint bij het opdoen van kennis.”
Dit kan uiteindelijk weer positief doorwerken naar de vloer. “We zien dat zorgprofessionals vaak vol energie en motivatie terugkomen van een training of conferentie, maar vervolgens tegen het management aanlopen. Vanuit beleid is er dan geen geld, geen tijd of er zijn andere prioriteiten.”
Lees ook: ‘Passende zorg vraagt medisch leiderschap’ – Jan Kremer
Diversiteit is goed voor iedereen
Diversiteit als norm gaat volgens Derckx over iedereen. “Ook mensen die hetero zijn. De witte cisgender man wordt nu vaak als boosdoener neergezet, maar ook die moet passende zorg krijgen.”
Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat depressie bij heteromannen vaak pas later wordt herkend. “We hebben als maatschappij het beeld dat mannen hun emoties niet mogen laten zien. Mannen moeten sterk zijn. Daardoor worden signalen pas later zichtbaar. Iedereen heeft baat bij aandacht voor diversiteit in de spreekkamer, ook de mensen die onder de norm vallen.”
Stip op de horizon
Zorgopleidingen hebben een belangrijke rol in het vergroten van bewustzijn rond inclusieve zorg. Derckx: “De nieuwe generatie zorgprofessionals heeft veel vragen over deze thema’s, waarschijnlijk omdat het meer leeft in hun generatie. Met zorgstudenten het gesprek aangaan is belangrijk, juist al vroeg in hun ontwikkeling.”
Diversiteit als norm in de spreekkamer is volgens Derckx het toekomstbeeld. “Iedereen moet zich gehoord, gezien en veilig voelen. Daardoor kun je als zorgprofessional passende zorg leveren en dat draagt weer bij aan een betere kwaliteit van leven. We moeten een zorgsysteem willen hebben dat werkt voor iedereen, niet alleen voor een klein deel van de samenleving.”
Queer Health Conference: praktische informatie
De Queer Health Conference vindt plaats op maandag 6 oktober en is onderdeel van het Utrecht Queer Culture Festival, een jaarlijks terugkerend evenement in de week van Coming Out Day (11 oktober).
Voor meer informatie over de conferentie, het programma en de sprekers (waaronder Tomas Derckx), kijk op de website van het Utrecht Queer Culture Festival. Direct aanmelden kan via deze link. Deelname is gratis.
