Annelies Versteegden: ‘Zorg op afstand is bittere noodzaak’
Koninklijke Visio wil ‘meedoen mogelijk maken’. Er zijn nu 350.000 mensen met een visuele beperking en dat worden er door de vergrijzing de komende jaren alleen maar meer. Zonder zorg op afstand is het onmogelijk om iedereen te helpen.
Annelies Versteegden is lid Raad van Bestuur van Koninklijke Visio. Deze organisatie richt zich op mensen met een visuele beperking. “Meedoen mogelijk maken voor alle mensen met een visuele beperking. Dat is onze missie bij Visio”
“Van die 350.000 mensen kunnen we niet iedereen helpen. De houdbaarheid van de gezondheidszorg staat onder druk. Dat dwingt ons om onze zorg anders in te richten. Wij zien veel mogelijkheden in het voorkomen, vervangen en verschuiven van zorg door ons te richten op preventie en passende zorg. We zetten hiervoor het zogenoemde stepped care model in, ook wel getrapte zorg genoemd. Zelfhulp en lichte zorg waar het kan, zwaardere zorg als het moet.”
Getrapte dienstverlening
“De eerste trede is ons Visio Kennisportaal. Hier zijn instructies en tips te vinden over het gebruik van computers, smartphones en andere ICT-hulpmiddelen, maar ook informatie over werk en studie, mobiliteit, persoonlijke verzorging en vrije tijd. We geven bijvoorbeeld ook lichtadvies. Welke aanpassingen kun je doen aan het licht in huis zodat je meer zelfredzaam kunt zijn? Ons platform wordt maandelijks bezocht door zo’n tienduizend mensen. Die helpen we in een vroeg stadium om zelfredzaam te zijn.”
Een volgende trede is zorg op afstand. “We geven cliënten hybride zorg, deels online, deels op locatie. Een concreet voorbeeld is kijktraining voor mensen met Hemianopsie: door een hersenletsel is een deel van het gezichtsveld weggevallen. We bieden lessen voor thuis waar je zelf traint hoe je je resterende zicht effectief kunt inzetten. Dat combineren we met afspraken bij een Visio-locatie waar je live kunt oefenen.“
“Een derde trede is voor mensen die meer zorg of begeleiding nodig hebben, zij volgen op één van onze locaties revalidatie of dagbesteding. De laatste trede is voor gespecialiseerde zorg, intensieve revalidatie of voor mensen die bij ons wonen en 24 uurs zorg nodig hebben.”
“Met dit getrapte model kunnen we zorg voorkomen, vervangen en verschuiven. Daardoor blijft er ruimte om mensen met een zwaardere zorgvraag gespecialiseerde zorg te bieden. De grote uitdaging hierbij is en blijft om eerder op hun pad te komen. Mensen komen nu nog te vaak bij ons als ze al zijn vastgelopen. En dat was in veel gevallen te voorkomen geweest.”
Meer zorg op afstand
Het huidige aanbod voor zorg op afstand is nog niet voldoende, aldus Versteegden. “We moeten hier echt nog stappen in zetten. We doen al wel mooie pilots, maar er is nog veel werk aan de winkel. Ik word er wel heel bij van. Een voorbeeld is een fietstraining. We leren mensen daarbij hoe ze het zicht dat ze nog hebben zo efficiënt mogelijk kunnen gebruiken. Dat doen we net als de kijktraining in hybride vorm. Als mensen op deze manier mobiel en zelfredzaam blijven, voorkomt dat zorg. Er kan veel meer op afstand dan we soms denken. Ik heb me er echt over verbaasd dat er in de coronatijd zelfs brailletraining op afstand gegeven werd. En dat ging prima. Er kan veel meer en dat is ook echt heel hard nodig”
Domein-overstijgende bekostiging
Het zou helpen als er minder in hokjes wordt gedacht, aldus Versteegden. “Neem de thuiszorg, de ziekenhuiszorg, de gehandicaptenzorg of de ouderenzorg. Heel veel mensen die binnen deze zorg vallen, vallen ook in onze doelgroep. Wij zien het als onze opdracht om onze kennis en expertise ook voor deze mensen beschikbaar te stellen.
“Dit vraagt om investeringen. Bijvoorbeeld investeringen om het kennisportaal uit te breiden, digitale zorgprogramma’s te maken en kennis te blijven ontwikkelen. Het is nog wel lastig om preventie en lichtere zorg betaald te krijgen. Daarover zijn we in gesprek, we hebben andere partijen hard nodig. De baten zijn veel groter dan de kosten. Dit vraagt domein-overstijgend denken en domein-overstijgende bekostiging. Pas dan kunnen we grote stappen gaan maken en met minder middelen veel meer mensen helpen.
Inclusieve samenleving
Digitalisering en zorg op afstand zijn belangrijk, maar alleen daarmee komen we er volgens Versteegden niet. “We moeten werken aan een inclusieve samenleving. Dat betekent toegankelijke gebouwen en openbare ruimtes. Maar ook voorzieningen op straat en in het openbaar vervoer. Als die voorzieningen toegankelijk zijn, vergroot dat de zelfredzaamheid van heel mensen.”
Toegankelijkheid in ontwerp
“Het is veel gemakkelijker om vanaf het allereerste begin toegankelijkheid voor een breed scala aan gebruikers mee te nemen in het ontwerp. Wij helpen daar als Visio graag bij. Wij willen met onze kennis graag vooraan in de keten zitten. Dat vergroot de zelfredzaamheid van veel mensen, die we daardoor uit de zorg kunnen houden.”
Zorg op afstand was één van de kernthema’s tijdens Zorg & ict 2024. Het grootste health tech event van Nederland werd van 9 tot en met 11 april gehouden in Jaarbeurs in Utrecht. Annelies Versteegden trad op als keynote.