Paul Blokhuis: ‘Positieve Gezondheid moet vrijblijvendheid voorbij’
Positieve Gezondheid is niet vrijblijvend. Gemeenten moeten duidelijke taken krijgen op het gebied van preventie en leefstijl. “Preventie is nu nog te veel afhankelijk van gemeenten die het graag willen en van tijdelijke financiering”, aldus Paul Blokhuis.
Hij zei dit tijdens de iPH-conferentie ‘Health as the ability to adapt and self-manage’ in de Jaarbeurs in Utrecht. “Wat mij betreft, krijgen gemeenten duidelijke taken. Die moeten we vastleggen in de Wet op de publieke gezondheid. En daar hoort ook structureel budget bij.”
Gezondheidsbevordering
Andere verbeterpunten zijn wat Blokhuis betreft de samenwerking tussen gemeenten en zorgverzekeraars. Ook de rijksoverheid zou meer integraal moeten kijken naar de gezondheidsbevordering van burgers. Gezondheidsbeleid gaat wat Blokhuis betreft ook over onderwerpen als huisvesting, kwaliteit van werk, kwaliteit van de lucht en milieu. Daarnaast opleidingsniveau en andere sociale en omgevingsfactoren. “De interdepartementale stuurgroep ‘Impact op Gezondheid’ is hiervoor in het leven geroepen en gaat dit oppakken.”
Tien jaar Positieve Gezondheid
Onder het motto ‘Op weg naar een veerkrachtige samenleving’ blikte het institute for Positive Health samen met een keur aan sprekers terug op tien jaar Positieve Gezondheid. De invloed van het gedachtegoed van Machteld Huber en haar collega’s is volgens Blokhuis niet te onderschatten. “Door uit te gaan van wat mensen gezond maakt en houdt, en welke domeinen daarbij komen kijken, is onze kijk op de gezondheidszorg op zijn kop gezet.”
Leefstijlprogramma’s in basispakket
Ook Blokhuis zelf raakte naar eigen zeggen geïnspireerd door het concept van positieve gezondheid. “Het heeft dan ook een stevige plek gekregen in mijn laatste Landelijke Nota Gezondheidsbeleid van 2020 tot 2024. Die gaat uit van zo’n brede aanpak. De omslag van ziekte naar gezondheid heeft een blijvende plek veroverd in het zorgbeleid. En we hebben flinke stappen gezet. Denk aan de leefstijlprogramma’s en stoppen met roken-programma’s. Die zitten inmiddels in het basispakket.”
Toch moest Blokhuis bekennen dat er op een onderwerp als gezondheidsverschillen onvoldoende resultaat is geboekt. “De verhouding tussen wat er geïnvesteerd wordt in ziekte en genezen en in gezonde leefstijl loopt nog steeds ver uiteen. Het is nu aan mijn opvolger om het stokje over te nemen, want er is ook nog veel werk te doen.”
Doelstellingen voor gezondheid
De toekomstige beleidsverantwoordelijke kreeg tijdens de iPH-conferentie de nodige suggesties aangereikt, onder meer van voorzitter Mariëtte Hamer van de SER. “Alle ministeries moeten gezondheid meenemen in hun beleid”, adviseerde Hamer. “Eén minister moet erop toezien dat ze dit ook daadwerkelijk doen. En op lokaal en regionaal moeten er doelstellingen komen voor de gezondheid van inwoners ondersteund door een regionaal preventiefonds. In de opvang, op school, bij de sportvereniging en op de werkvloer. Preventie moet overal in de omgeving van mensen komen.”
Verzekerd pakket
Om Positieve Gezondheid beleidsmatig steviger te verankeren is volgens directeur Veronique Timmerhuis van ZonMW meer onderzoek nodig. “We hebben hard bewijs nodig om te zorgen dat positieve gezondheid bij de NZa erkend wordt en een plek krijgt in het verzekerde pakket.”
Aan de geneeskundige opleidingen zal het in ieder geval niet liggen. Coördinator Marjolein van de Pol van de NFU-projectgroep benadrukte dat de arts van de toekomst gezondheid bevordert en beschermt. “In het vorige raamplan lag er nog de nodige nadruk op lijstjes met ziektebeelden en symptomen”, aldus Van de Pol. “In het raamplan dat we vorig jaar hebben opgesteld, zijn gezondheidsbevordering, preventie en well being de rode draad.”
Collectieve verantwoordelijkheid
Inspirerende woorden waren er van wetenschapper en gezondheidspionier Alex Jadad. Waar in Nederland de verantwoordelijkheid voor gezondheid is opgesplitst tussen het systeem en het individu is er in zijn geboorteland Colombia veel meer ruimte voor collectieve verantwoordelijkheid. Juist zulke ‘trusted networks’ kunnen volgens Jadad helpen om een concept als Positieve Gezondheid praktisch inhoud en betekenis te geven.