Tien jaar na de eerste druk verscheen onlangs versie 2.0+ van het Compedium Geneeskunde. Naast inhoudelijke updates is er een zesde boek toegevoegd én is de reeks grondig herzien op inclusiviteit. Oprichters Veerle Smit en Romée Snijders vertellen waarom dat pure noodzaak is
Tien jaar geleden begonnen Veerle Smit en Romée Snijders, toen nog geneeskundestudenten, met het schrijven van hun eigen studieboeken. Wat begon als een grap aan de keukentafel, groeide uit tot een van de meest gebruikte medische samenvattingen in de Nederlandse zorg.
Snijders: “Toen we de grap serieus gingen nemen, beseften we al snel dat we dit niet alleen zouden kunnen. We hebben een vacature op facebook gezet en kregen honderden reacties uit alle hoeken van het land. We waren dus niet enigen die overzicht misten. We zijn met 200 mensen aan de slag gegaan. De eerste druk was al uitverkocht voor die werd uitgegeven.”
Zesdelige reeks
Inmiddels zijn ze beiden arts en is hun initiatief uitgegroeid tot een zesdelige reeks, samengesteld met hulp van honderden studenten, artsen en hoogleraren. De nieuwste editie – Compendium Geneeskunde 2.0+ – is veel meer dan een update: het is een inhoudelijke en visuele herijking van wat goede, inclusieve medische educatie zou moeten zijn.
De aanleiding voor die herziening was een schokkend besef. “We zagen een illustratie van een zwangere vrouw van kleur, gemaakt door de Nigeriaanse medische student en illustrator Chidiebere Ibe”, vertelt Smit. “Dat beeld maakte pijnlijk duidelijk wat we in onze eigen boeken hadden nagelaten: representatie van alle lichamen. Tot dan toe stonden in onze reeks alleen witte mensen afgebeeld.”
Diepgaande herziening
Die realisatie bracht een diepgaande herziening op gang. Illustraties werden aangepast en teksten herschreven. Compendium Geneeskunde 2.0+ toont huidaandoeningen voortaan op meerdere huidtypes. De tekst houdt rekening met sekse- en genderverschillen, bijvoorbeeld hoe ADHD zich anders manifesteert bij vrouwen dan bij mannen.
Ook de medische zorg voor transgender personen krijgt expliciet aandacht, aldus Smit. “Mensen die in transitie zijn van vrouw naar man kunnen nog steeds een baarmoeder hebben”, aldus Snijders. “Als arts moet je dan denken aan de mogelijkheid van baarmoederhalskanker. Dat wordt nu vaak over het hoofd gezien. Zulke kennis bepaalt direct de kwaliteit van zorg.”
Extramurale zorg
Daarnaast omvat de nieuwe editie een volledig zesde deel, gewijd aan extramurale zorg. Disciplines als ouderengeneeskunde, jeugdgezondheidszorg, verslavingszorg en palliatieve zorg hebben daarin een volwaardige plek gekregen. “We wilden de werkelijkheid van het zorglandschap weerspiegelen,” zegt Smit. “Niet alles gebeurt in het ziekenhuis. Deze disciplines zijn essentieel voor de zorg van morgen.”
Wat blijft, is de kracht van de reeks: compactheid zonder concessies aan inhoud. Specialismen zoals cardiologie worden samengevat in veertig pagina’s. De gehele reeks telt circa 2.000 pagina’s en wordt gebruikt door studenten én door ervaren artsen. “Het is bedoeld als naslagwerk voor de hele loopbaan, om weer even kennis op te frissen.”
Oefenen in app
De digitale ontwikkelingen staan intussen niet stil. Er is een app gelanceerd waarin gebruikers per specialisme kunnen oefenen. De app wordt al in meer dan 120 landen gebruikt; een aantal van de boeken is vertaald naar het Engels en is beschikbaar in 95 landen.
Maatschappelijke ontwikkelingen
Smit en Snijders zijn trots op hun onafhankelijkheid. Ze hebben geen uitgever achter zich, en juist die vrijheid stelt hen in staat snel in te spelen op maatschappelijke ontwikkelingen. “Toen duidelijk werd hoe belangrijk inclusiviteit is, konden we gewoon zeggen: we gaan dit doen. Geen overleg, geen goedkeuring nodig. Het was een morele keuze.”
