Leefstijlaanpak in de wijk levert gezondheidswinst én geld op

Deelnemen aan leefstijlactiviteiten levert gezondheidswinst op voor de bewoners van de Noord-Hollandse gemeente Wijdemeren. Ook ervaren de wijkbewoners hierdoor meer kwaliteit van leven. Dit blijkt uit de maatschappelijke businesscase die is opgesteld voor het programma Gezond Wijdemeren. De wijkgerichte aanpak van leefstijl werkt dus. 

De businesscase toont aan dat iedere euro die wordt geïnvesteerd in een gezonde wijk in Wijdemeren 3,90 euro oplevert aan sociaaleconomische waarde. Cruciaal hierbij is de wijkgerichte aanpak waarin lokale zorgprofessionals, wijkbewoners en bestaande gezondheidsinitiatieven nauw samenwerken.

De maatschappelijke businesscase is opgesteld door 2diabeat. Het doel was de sociaaleconomische waarde van het programma Gezond Wijdemeren in kaart te brengen. Het betreft een verkenning voor de periode 2022-2027. Dit is gebeurd op basis van eerste ervaringen, relevant onderzoek en gezamenlijke aannames. Het landelijke programma 2diabeat ondersteunt lokale wijknetwerken om aan de slag te gaan met een gezonde leefstijl en leefomgeving. Gezond Wijdemeren is één van de deelnemende initiatieven.

Mentale gezondheid

Huisarts Monique Stam, initiatiefnemer van Gezond Wijdemeren: “We willen bijdragen aan het voorkomen en terugdraaien van diabetes type 2 en andere chronische aandoeningen. Dit doen we door een gezonde leefstijl te bevorderen. Daarbij leggen we de focus op voeding, beweging, ontspanning, mentale gezondheid en slaap. Omdat wij geloven in een wijkgerichte aanpak hebben we aansluiting gezocht bij 2diabeat.”

Sinds de start vorig jaar hebben we al veel georganiseerd. Zo hebben we het lokale gezondheidsaanbod inzichtelijk gemaakt via een leefstijlkaart, hebben we een gezondheidsmarkt georganiseerd, zijn er wandelgroepen gestart en bijeenkomsten georganiseerd om de (zorg)professionals kennis te laten maken met het programma. En dit is nog maar het begin, het is een vijfjaren plan en er gaat nog veel meer gebeuren!”

Kosten en baten

Om inzicht te krijgen in het rendement van deze integrale wijkaanpak, heeft 2diabeat een maatschappelijke businesscase opgesteld voor Gezond Wijdemeren voor de periode 2022-2027. Hiervoor is een zogenoemde Social Return on Investment (SROI) uitgevoerd. Deze SROI geeft zicht op de maatschappelijke impact en de kosten en baten voor alle partijen die betrokken zijn bij Gezond Wijdemeren.

Kwaliteit van leven

Kijkend naar de resultaten valt de gezondheidswinst van de deelnemers aan de leefstijlactiviteiten en de daarmee gepaard gaande toename in kwaliteit van leven het meest op. De gezondheidswinst voor de inwoners betekent indirect ook waarde voor de gemeente. Want die speelt een steeds belangrijkere rol bij het bevorderen van een gezond en actief leven voor haar inwoners.

Zorgverzekeraars

De grootste economische opbrengst is voor de zorgverzekeraars: met name door een besparing op medisch specialistische zorg en farmacie. Daarnaast zien werkgevers een afname in verzuim en profiteert de Rijksoverheid door lagere uitkeringskosten. Om deze opbrengsten te kunnen realiseren, is vooral een (tijds)investering nodig van bewoners zelf, de betrokken professionals in de wijk en een lokale aanjager die het wijknetwerk coördineert.

Bottom-up

Huisarts Esther Leushuis, een van de huisartsen die betrokken is bij Gezond Wijdemeren, is content met de resultaten van de eerste SROI. “De uitkomst onderbouwt een gevoel dat bij ons al leefde. Het is nuttig om te investeren in een wijkgerichte aanpak. Daarbij staat het opzetten van een goed netwerk dat gedragen wordt door inwoners centraal.

Nog te vaak wordt er veel geld uitgegeven aan goedbedoeld top-down beleid. Inmiddels laten meerdere onderzoeksresultaten zien dat je daarmee de individuele burger niet bereikt. Wil je dit verbeteren, dan moet je bottom-up beginnen: met de wijkbewoners. Wat hebben zij nodig om gezonder te leven? Het vraagt flink wat tijd en energie om hieromheen een sterk wijknetwerk te ontwikkelen met wijkbewoners en allerlei verschillende (zorg) professionals. Daarom wilden we graag weten wat het effect daarvan is.’

Waardetoename

Maarten Ploeg, programmadirecteur 2diabeat, verwacht dat de waarde van het project Gezond Wijdemeren in de toekomst nog zal groeien. “Door de 2diabeat-aanpak wordt het aanbod steeds beter afgestemd op de behoeften van de wijkbewoners. Dat zal de deelnemers enthousiasmeren. Zij zullen weer andere mensen activeren om aan de slag te gaan met hun gezondheid. Hierdoor ontstaat een informeel wijknetwerk waar mensen op kunnen steunen bij het volhouden van een gezonde leefstijl. Zo’n sterk wijknetwerk noemen we ook wel een lokale preventie-infrastructuur. Het vormt een warm welkom voor andere leefstijlprogramma’s, zoals bijvoorbeeld opgenomen in het Loket Gezond Leven van RIVM en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA).”

Investeringen noodzakelijk

Het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) stelt via de Specifieke Uitkering (SPUK) geld beschikbaar voor het ontwikkelen van een integrale aanpak op het gebied van preventie en gezondheid. Net als 2diabeat onderschrijft dit akkoord dat je bij een wijkgerichte aanpak moet beginnen met de inwoners.

Huisarts Leushuis: ‘Dat is precies wat wij doen. Bovendien werken we domein-overstijgend. Iedereen profiteert van elkaar op een positieve manier. Om verder te gaan met Gezond Wijdemeren zijn investeringen nodig. De gemeente heeft het GALA budget inmiddels aangevraagd en Gezond Wijdemeren is genoemd als onderdeel van de uitvoering en de coördinatie van het aangevraagde budget. Ik heb er alle vertrouwen in dat wij daarin een verbindende rol gaan spelen.”

Download hier de SROI Verkenning 2022-2027 voor de aanpak Gezond Wijdemeren