Innovatie-impuls brengt technologie in gehandicaptenzorg verder
De Innovatie-Impuls Gehandicaptenzorg wil het gebruik van technologie in de gehandicaptenzorg vanzelfsprekend maken. Rian van de Schoot van Vilans, Brigitte Verhage van VWS en Brigitte Boon van Academy Het Dorp over de opbrengsten van de eerste fase van dit programma.
Foto: Bas van Spankeren
In veel zorgorganisaties liggen de zorgrobots en tablets te verstoffen. En worden nieuwe apps geïnstalleerd die vervolgens niet gebruikt worden. Maar technologie kan een essentiële rol spelen in het verbeteren van zorg. Vilans en Academy Het Dorp kregen van VWS dus de opdracht om uit te zoeken hoe organisaties in de gehandicaptenzorg succesvoller kunnen worden in het implementeren van zorgtechnologie.
Ondersteunen van organisaties
De focus moest daarbij liggen op het ondersteunen van organisaties. En dan wel zo dat ze het bij de volgende innovatie zelf zouden kunnen, vertelt Brigitte Verhage. Zij is programmamanager gehandicaptenzorg bij VWS. Het ministerie koos voor deze insteek vanwege geluiden uit het zorgveld. “Zorgverleners en cliënten vertelden ons dat ze vooral kampten met de vraag hoe ze technologie konden implementeren. Daar wilden wij mee aan de slag.”
De Innovatie-impuls bood ondersteuning aan organisaties. En deed tegelijk onderzoek naar het implementeren van zorgtechnologie. Brigitte Boon, bestuurder bij Academy Het Dorp, was eindverantwoordelijk voor dit onderzoek Aan de Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg deden 26 gehandicaptenorganisaties mee die met technologie aan de slag wilden.
Thema’s van cliënten
Boon: “We startten met de vraag welke thema’s van cliënten die organisaties wilden oplossen met technologie. Ze kwamen bijvoorbeeld uit op: ‘ik wil zelfredzamer worden’ of ‘ik wil tijdens de nacht niet gestoord worden’. Vervolgens maakten we een longlist en later een shortlist van technologieën die een antwoord op die vragen konden geven. Die vragen bleven in hele traject centraal staan.”
Vier jaar nadat de Innovatie-impuls startte, zijn nu de lessen te trekken over het succesvol implementeren van technologie in een gehandicaptenorganisatie. In de eindrapportage Innovatie-impuls Gehandicaptenzorg 2019-2022 staan er negen.
Veranderingen in werkproces
Belangrijk is te beseffen dat succesvolle innovatie vaak vraagt om veranderingen in werkprocessen. Dit betekent dat je met zorgprofessionals moet praten over een andere manier van werken.
Boon geeft het voorbeeld van robotica die wordt ingezet voor het verbeteren van de dag-structuur. Een ‘robot’ of tablet met robotica-software gidst cliënten in hun dagelijkse doen. Hij spoort bijvoorbeeld aan om op tijd tanden te poetsen, op te ruimen of aan te kleden voor een afspraak. “Dat moet de robot dan overnemen van de zorgprofessional. Als die laatste dit niet aan de robot overlaat, verandert er niets.” Van de Schoot: “Wat ook duidelijk moet zijn, is wie die robot repareert als hij stuk gaat.”
Negen maanden
De Innovatie-impuls leert dat implementatie veel tijd vergt, doordat je veel stappen zorgvuldig moet zetten, heeft Verhage gemerkt. “Voordat we startten, dachten we dat deelnemers de juiste technologie in een paar maanden konden kiezen. Maar het bleek dat we daarvoor negen maanden nodig hadden.”
Veel tijd gaat zitten in het uitvragen van gegevens bij de leveranciers. Niet iedere inkoper weet precies wat hij aan een leverancier van technologie moet vragen. Bij deze en andere vragen kan de Innovatie-Route uitkomst bieden.
Stappenplan
Verhage: “Hierin hebben we alle kennis, ervaringsverhalen en ontwikkelde instrumenten van de Innovatie-impuls gebundeld. Het is een stappenplan waarmee organisaties zelfstandig technologie kunnen kiezen en implementeren. Dit gereedschap staat nu iedere organisaties in de gehandicaptenzorg ten dienste. Innovatieteams kunnen hiermee nauwgezet vier fasen en negentien etappes volgen en vergissingen en valkuilen vermijden.”
Concrete tools
Verhage is blij met de keuze voor het ondersteunen van organisaties bij het implementeren van bestaande zorgtechnologie. Dit heeft naast lessen ook concrete tools opgeleverd. Voorbeelden hiervan zijn de veel gedownloade handreiking voor cliënten- en verwantenraden en de Innovatie-Route. Verhage verwacht dat deze laatste tool nog toegankelijker en interactiever wordt: “De Innovatie-Route is nog niet af. Die gaan we perfectioneren.”
Nieuwe Innovatie-impuls
Voor verdere verbeteringen en uitbreidingen is alle ruimte. Dit komt doordat de Innovatie-impuls I wordt gevolgd door een Innovatie-impuls II van nog eens vier jaar.
Volgens Verhage is die verlenging over meerdere kabinetsperiodes belangrijk omdat innovaties cultuurveranderingen bij organisaties vragen. “Dat lukt niet in de drie tot vier jaar van een kabinetsprogramma.”
Eerste hulp
De komende tijd zijn er volop kansen voor aanbieders in de gehandicaptenzorg die zorgtechnologie willen implementeren. Naast de Innovatie-impuls II is er nog meer eerste hulp bij innoveren beschikbaar.
Zo kunnen organisaties in de gehandicaptenzorg die regionaal met elkaar samenwerken transitiemiddelen bij de zorgkantoren aanvragen. Die kunnen ze inzetten bij het invoeren van innovaties. Met deze middelen kunnen ze bijvoorbeeld extra mankracht inhuren om innovaties te realiseren.
Verhage: “In de Innovatie-impuls II gaan we de ondersteuning op maat doen op basis van de behoefte van de organisaties. Ik verwacht dat we een innovatiegolf krijgen. Technologie staat bij zorgkantoren en -aanbieders bijna bovenaan de agenda. Er is nu zoveel beschikbaar aan ondersteuning en het is zo essentieel om te vernieuwen! Dit is hét moment.”
Zorg op afstand is één van de zes thema’s tijdens het vakevent Zorg & ICT. Kom van 13 tot en met 15 juni naar Jaarbeurs voor volop inspiratie en innovaties.