Potjes-financiering nekt zorgtechnologie in verpleegzorg
Zorgtechnologie wordt bekostigd uit ‘vele verschillende potjes’ en dat bemoeilijkt bredere toepassing binnen de verpleegzorg. Dat constateert de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Toch ziet de NZa gefragmenteerde financiering niet als grootste hinderpaal. Ook gebrek aan visie, leiderschap en kennis spelen de sector parten.
Met het onderzoek ‘Bekostiging en financiering van zorgtechnologie in de verpleegzorg’ reageert de NZa op signalen dat zorgaanbieders de exploitatie van zorgtechnologie niet rondkrijgen. De onderzoekers onderschrijven deze klacht in belangrijke mate. Er is sprake van ‘vele verschillende potjes van financiering’.
Weglekken
Bovendien betreft het vaak tijdelijke financiering, terwijl zorgaanbieders behoefte hebben aan meer structurele financiering. Ook is geld voor zorgtechnologie binnen de NZa-tarieven niet geoormerkt. Aangezien zorgaanbieders tal van urgente financiële verplichtingen hebben, vloeit het geld voor zorgtechnologie zo in praktijk vaak weg. De afschrijvingstermijn die de NZa in de tarieven hanteert is volgens de aanbieders te lang.
Versnippering
Daarnaast leveren aanbieders zorg binnen verschillende domeinen (Wmo, Zvw en Wlz). Dit werkt versnippering van de financiering verder in de hand. En dan maken zorgkantoren en zorgverzekeraars vaak naast elkaar verschillende financiële afspraken met zorgaanbieders over de implementatie van zorgtechnologie.
Technologie thuis blijft moeilijk
Hoe financiering en zorgtechnologie samenhangen, leert het verschil in mogelijkheden tussen zorgzwaartepakketten (zzp), volledig pakket thuis (vpt) en modulair pakket thuis (mpt). Omdat het zzp een integraal tarief is, kunnen aanbieders de middelen makkelijker naar eigen visie en de cliënt-behoefte inzetten. Bij zorg op basis van een volledig pakket thuis (vpt) wonen cliënten verspreid in de wijk.
Hierdoor is het moeilijker om zorgtechnologie centraal te organiseren. Ook zijn zorgaanbieders afhankelijk van de mogelijkheden binnen de woning. En er speelt de vraag wat de verantwoordelijkheid is van de zorgaanbieder en wat voor rekening van de eigenaar, verhuurder of woningcorporatie komt.
Het modulair pakket thuis (mpt) voorziet in een uurtarief en dat maakt het volgens zorgaanbieders lastig is om zorgtechnologie goed te bekostigen. Bovendien geven de zorgaanbieders aan dat de prestatie thuiszorgtechnologie niet altijd toereikend is om zorgtechnologie te bekostigen.
Knoppen
Toch is financiering volgens de NZa zeker niet de enige reden voor de vaak moeizame opschaling van zorgtechnologie. “We constateren dat als het gaat om de implementatie van zorgtechnologie aan veel verschillende knoppen gedraaid kan worden om dit te verbeteren. Bekostiging is één van deze knoppen, maar dit is niet de enige en zeker niet de belangrijkste.”
Visie
Zorgtechnologie staat of valt bij de visie van de bestuurder, betoogt de NZa. Bij zo’n visie horen heldere uitgangspunten voor de rol van technologie in het zorgproces. Daarnaast moet een organisatie bereid zijn om tijd en energie in zorgtechnologie te steken, teneinde specifieke kennis en ervaring op te doen. Om dit punt te onderstrepen wijst de NZa op de grote verschillen in de mate waarin zorgaanbieders zorgtechnologie inzetten. “Dat heeft grotendeels te maken met factoren buiten de bekostiging en financiering om. Bijvoorbeeld met bestuurlijke visie binnen de organisatie en de uitgangspositie wat betreft ICT-infrastructuur en gebouwen.”
Opdracht
De NZa verwacht van zorgbestuurders daarom dat zij een duidelijke visie ontwikkelen, waarin ze antwoord geven op vragen als: hoe gaan we zorgtechnologie implementeren en wie hebben we daarbij nodig? Ook moeten zorgaanbieders nadrukkelijker van elkaar leren. Zorgkantoren moeten wat de NZa betreft actiever sturen op de inzet van zorgtechnologie, met name bij de achterblijvers. Ook vraagt de NZa zorgkantoren en zorgverzekeraars meer domein-overstijgend te gaan samenwerken. Dit betekent bij de inzet van zorgtechnologie bijvoorbeeld een doorlopende lijn van bijvoorbeeld wijkverpleging naar Wlz-verpleegzorg.
Het ministerie van VWS zou de verschillende ondersteunende financiële potjes moeten reduceren en inzichtelijk maken. Ook adviseren de NZa VWS om onderzoek te doen naar eventuele marktmacht van ICT- en zorgtechnologie-aanbieders in de zorg: “Zorgaanbieders lijken nu op achterstand te staan.”
Eigen boezem
De NZa steekt ook de hand in eigen boezem en gaat kijken of de eigen beleidsregels passend zijn. De NZa richt de blik daarbij met name op de afschrijvingstermijn van de normatieve inventaris component (nic). Extra aandacht komt er ook voor de prestatie thuiszorgtechnologie.