Op één punt waren alle deelnemende partijen aan het Grote Zorgdebat 2025 het roerend eens: de Nederlandse zorgsector staat onder hoge druk. Met een verwacht tekort van 266.000 zorgmedewerkers in 2034 is het duidelijk. Alleen met ingrijpende veranderingen voorkomen we een onhoudbare situatie. Maar welke maatregelen willen de verschillende politieke partijen nemen? Een korte samenvatting voor wie het Grote Zorgdebat gemist heeft.
De zorg kraakt in haar voegen
Tijdens het politieke debat over zorg op 21 oktober 2025 werd de urgentie breed erkend. Voor een live publiek waarvan 38 procent zorgverlener was, kruisten zes politieke partijen de degens.
Een van de eerste punten was werkplezier in de zorg, en breder het personeelstekort. Hoewel salarisverhogingen werden genoemd als noodzakelijk, benadrukten bijna alle sprekers dat waardering, autonomie en het verminderen van administratieve lasten minstens net zo belangrijk zijn.
Lees ook: Het personeelstekort in de zorg: oorzaken en oplossingen
Zorgpersoneel behouden in plaats van werven
Voor de VVD (Harry Bevers) was het vooral zaak om het huidige zorgpersoneel te behouden. Verlagen van werkdruk, vergroten van autonomie en het serieus nemen van zorgen van zorgprofessionals zijn volgens hem daarbij belangrijk.
Toch wringt het. De VVD erkent de waarde van personeel, maar ziet zorg tegelijkertijd als een kostenpost die beheerst moet worden, met voorstellen voor het bevriezen van het basispakket en bezuinigingen van miljarden euro’s.
Die spanning tussen kostenbeheersing en kwaliteit liep als een rode draad door het debat. Terwijl partijen als GroenLinks-PvdA (Julian Bushoff) en SP (Sarah Dobbe) pleiten voor investeringen in zorg en personeel, zetten VVD en CDA (Harmen Krul) in op harde keuzes om de begroting sluitend te houden. De SP noemde de aangekondigde bezuiniging van 1,2 miljard op langdurige zorg “onacceptabel” en wees op het morele dilemma: besparen op zorg raakt de meest kwetsbaren.
Zorgverleners verdrinken in administratie
Een ander belangrijk knelpunt is de administratieve last. Tot wel 40 procent van de werktijd van zorgprofessionals gaat op aan formulieren invullen en vinkjes zetten. SP en D66 (Wieke Paulusma) wezen op de noodzaak om de vinkjescultuur los te laten en het vertrouwen in zorgprofessionals te herstellen. Minder controle, meer ruimte.
Hierop is opvallend veel politieke consensus: er moet geïnvesteerd worden in het afschaffen van overbodige regels, betere gegevensuitwisseling en open data om zorg efficiënter en menselijker te maken.
Maar op de vraag waarom dit de afgelopen twintig jaar niet tot verbetering heeft geleid, en zelfs vooral tot meer administratielast, blijft het stil.
Lees ook: Meer tijd voor je patiënt en je administratie op orde? Zet ICT in waar het echt help
Is preventie een structurele oplossing?
Het debat toonde een opvallende brede steun voor preventiebeleid. Bijna 80 procent van het publiek vond dat minstens 10 procent van het zorgbudget naar preventie zou moeten. D66 en GroenLinks-PvdA benadrukten dat preventie verder gaat dan leefstijl. Ook structurele aandacht voor armoede, schulden, sociaal welzijn en leefomgeving zijn van levensbelang in het voorkomen van ziektes.
SP wees op de rol van de voedingsindustrie en pleit voor politieke ingrepen zoals een suikertaks, terwijl PVV (Vicky Maeijer) zich juist verzet tegen “betutteling” en inzet op individuele verantwoordelijkheid. Zij ziet het afschaffen van de btw op boodschappen als mogelijke oplossing.
Toch werd duidelijk: zonder een collectieve aanpak zal de zorgvraag niet structureel afnemen.
Lees ook: Preventie structureel inbedden in ziekenhuizen
Eigen risico als drempel tegen wachtlijsten
Uit de Patiëntenmonitor 2024 blijkt dat 63 procent van de patiënten moet wachten op zorg, waarvan een kwart langer dan een maand. De helft ervaart daarbij gezondheidsschade. Hoe het eigen risico de instroom van patiënten en daarmee de wachtlijsten in de zorg kan beïnvloeden, was een punt van debat. Voor partijen als GroenLinks-PvdA, SP en PVV is het verlagen of zelfs afschaffen van het eigen risico een manier om de zorg voor iedereen toegankelijk te houden. Andere partijen (VVD, D66 en CDA) waren van mening dat het eigen risico een noodzakelijke drempel is om de wachtlijsten binnen de perken te houden.
Kernboodschap: vertrouwen terugbrengen
Meer dan ooit gaat het debat over zorg niet alleen over euro’s, maar over vertrouwen, verantwoordelijkheid en samenwerking. Zorgverleners moeten meer ruimte krijgen om te zorgen in plaats van te registreren. Politiek, zorgverzekeraars en werkgevers dragen gezamenlijk de verantwoordelijkheid om die omslag mogelijk te maken.
De vraag die boven het debat blijft hangen is duidelijk? Kiezen we volgende week voor een systeem dat draait om beheersbaarheid, of een systeem dat draait om menselijkheid en gezondheid?
