Nieuw model biedt handvatten voor implementatie hybride zorg

Met de druk op de gezondheidszorg groeit ook het aantal e-health oplossingen. Goed implementeren blijkt niet altijd even gemakkelijk. Rosian Tossaint-Schoenmakers onderzocht samen met zorgverleners, e-health experts en ervaringsdeskundigen wat er nodig is voor een succesvolle implementatie. Arjen Huizinga, directeur van MiGuide, was één van die experts. Hij deelt zijn ervaringen.

Voor MiGuide is het een uitdaging om haar leefstijlcoach-platform een vaste plek te geven in de eerstelijnszorg, de sector waar het jonge bedrijf op gericht is. Sinds vier jaar heeft het als doel om Nederlanders, speciaal degenen met chronische aandoeningen, gezonder en vitaler te maken.

Leefstijlgeneeskunde

Het platform biedt een app met uitgebreid zelfmanagement voor patiënten en een leefstijlportal met tools voor zorgverleners. De patiënten kunnen zelf aan de slag, bijvoorbeeld met een voedingsdagboek, een voedingskeuzehulp, zelfmetingen en koppeling aan Google Fit.

Met het platformapp is MiGuide vooral gericht op huisartsen. Als eerste applicatie in Nederland is de MiGuide-app dan ook gekoppeld aan alle de huisartsinformatiesystemen, vertelt Arjen Huizinga.

Leefstijlgeneeskunde

Toch is de implementatie niet makkelijk. En dat komt doordat leefstijlgeneeskunde nog niet echt is doorgedrongen onder huisartsen. De groep artsen die werkt met leefstijl in de blended zorg is volgens Huizinga nog erg klein. “Hoe normaal is leefstijlgeneeskunde in die eerste lijn? Hoe vaak heb je het met je huisarts over leefstijl? Met 1,2 miljoen Nederlanders met diabetes en 52 procent van de Nederlanders met overgewicht moet er echt wat gebeuren. We worden ouder en ongezonder. Wil je impact hebben, dan moet leefstijl normaal worden in de huisartspraktijk. In de eerste lijn is dus nog een slag te slaan.”

Het onderzoek raakt dan ook de kern van het werk van MiGuide, stelt Huizinga. “De onderzoekers hebben gekeken naar de factoren die essentieel zijn voor succesvolle hybride zorg. Dat succes hangt af van een reeks aan samenhangende factoren, waarbij zeker niet alleen de kwaliteit van de e-health oplossing de bepalende factor is. De oplossing moet bijvoorbeeld passen in de strategie van een organisatie. Er moet een concreet probleem worden opgelost en alleen als de zorgorganisatie het wil.”

Acht clusters

Tijdens het onderzoek hebben de experts de lange lijst aan factoren onderverdeeld in acht clusters. Huizinga: “Je moet een hoop vakjes aantikken om een implementatie succesvol te laten verlopen. Het is goed dat deze in kaart zijn gebracht om goede handvatten te bieden.”

“Het mooie van dit onderzoek is dat het acht logische clusters heeft gemaakt. Een innovatie moet passen in de visie en strategie van de organisatie. Als je bijvoorbeeld een zorggroep hebt met daaronder allemaal huisartsen die niets hebben met  leefstijlgeneeskunde, gaat de implementatie niet werken. Of als een huisarts het wel wat vindt, maar samenwerkt met een verpleegkundige die het niet ziet zitten, wordt het ook lastig. Als je systeem niet geïntegreerd is in je werkproces werkt het ook niet. Daar zijn best hoge eisen voor. Denk aan ICT, kwaliteit en ondersteuning voor professionals.”

Model voor structuur

De clusters vormen samen het Hybrid Healthcare Quality Assessment (HHQA) model. Met het model hopen de onderzoekers meer structuur aan te brengen in de complexiteit van hybride zorg. Ze hopen zo zorgorganisaties te ondersteunen bij het verbeteren van hun werkwijze. Zo  is er een vragenlijst om duidelijk krijgen in welke van de acht clusters een organisatie meer resultaat kan behalen,

De acht clusters van het HHQA model zijn: visie, strategie en organisatie, kwaliteit van de IT-infrastructuur, kwaliteit van de e-health applicatie en ondersteuning voor zorgprofessionals. Daarnaast zijn er vaardigheden, kennis en attitude nodig van die zorgprofessionals. En moet er aandacht voor patiëntresultaten zijn. Het laatste cluster is de ruimte voor evaluatie en verbeteringen.

Ook al is het geen baanbrekend onderzoek, toch heeft het credibility, stelt Huizinga. “Het geeft ons handvatten voor de implementatie. In de zorg is onderbouwing heel belangrijk. Nu kunnen we wijzen naar de acht clusters waaraan we ons houden in de implementatie. Dan hebben we daarover geen inhoudelijke discussie meer.”

Nieuwe strategie

Er zijn nog meer dingen die je kunt doen naast de acht clusters, vertelt Huizinga. Soms werkt het om je strategie aan te passen. Aangezien veel huisartsen er tegenop zien om zelf aan de slag te gaan met leefstijl, al is het maar omdat ze er geen tijd voor hebben, heeft MiGuide haar aanbod verbreed.

Bood het bedrijf aanvankelijk via haar platform alleen aan huisartsenpraktijken aan, sinds begin dit jaar heeft ze een eigen leefstijlkliniek geopend. “Dus naast de technologie leveren we zelf ook zorg om goed invulling te geven aan de hybride coaching. Dan hebben we dat zelf goed in de hand. Als onze eigen leefstijlcoaches iets missen in de app, zit de developer een paar deuren verder. We kunnen snel schakelen om het aanbod te verfijnen.”

Tijdsbesparing

Veel organisaties zien er tegenop om met het leefstijlplatform te starten. “Uiteindelijk levert het platform tijdsbesparing op. Maar als je met ons begint te werken nog niet. De zorgmarkt is een taaie markt, zeker die eerstelijnszorg. Elke huisarts heeft zijn eigen praktijk. We kunnen een contract hebben met een zorggroep, maar als de huisarts het niet wil, werkt het niet. Die clusters uit het model moeten dus eigenlijk in elke huisartsenpraktijk kloppen. Er komt een moment dat het normaal wordt dat huisartsen werken met e-health. Pas dan kunnen we volumes gaan maken. Maar daar zijn we nog lang niet in Nederland.”

Financiële prikkels

Een van de drempels is financiering, aldus Huizinga. “Het is soms financieel aantrekkelijker om niet met e-health te werken dan wel. Zolang je dat niet faciliteert, stimuleer je het ook niet. Er is allerlei geld voor pilots en experimenten, maar er gaan nog geen structurele geldstromen naar e-health.”

“De basis van de zorg is nog steeds een p maal q. Een patiënt komt bijvoorbeeld vier keer langs in de praktijk en dan krijg je daarvoor vier keer betaald. Als je een e-health oplossing hebt, hoef je een patiënt minder te zien. Dan ziet een ziekenhuis of huisartsenpraktijk de inkomsten dalen. Zolang dat basismodel niet aangepast wordt, blijft het werken met e-health beperkt. Ergens in dat financieringsmodel moet er ruimte gecreëerd worden voor e-health. Dat ligt aan de zorgverzekeraar en aan de overheid.”