VWS en Nictiz anticiperen op Europese data-uitwisseling

Wat gaat de impact zijn van de EHDS op de Nederlandse zorg? Is er veel overlap met de Wegiz? VWS zit erbovenop en laat fit-gap analyses uitvoeren door Nictiz. Het ministerie heeft ook een oproep aan jou. Denk mee, praat mee en doe mee.

Elektronische uitwisseling van medische gegevens is een hot issue. Niet alleen in ons land, maar ook op Europees niveau. Zo verscheen in mei 2022 het voorstel voor de European Health Data Space (EHDS). Dat is gericht op uitwisseling van medische gegevens en toegang tot gezondheidsdata in alle Europese landen. In Nederland roept dat de vraag op hoe de Wegiz en de EHDS zich tot elkaar verhouden.

Het ministerie van VWS streeft naar een goede aansluiting op de Wegiz, de wet die net door beide Kamers is goedgekeurd.

Fit-gap analyse

Om goed te kunnen inspelen op de toekomstige verplichtingen vanuit Europa, vroeg VWS aan Nictiz de verschillen met de Wegiz inzichtelijk te maken. Nictiz voert daartoe nu onder meer fit-gap analyses uit. Wildenbos is adviseur bij Nictiz. Zij coördineert deze analyses.

Wildenbos: “We onderzoeken de verschillen en overeenkomsten. Dat doen we op vijf lagen van interoperabiliteit, van strategische samenhang tot op het gedetailleerde niveau van de informatie-elementen. Onze Nederlandse zorginformatiebouwstenen en geprioriteerde use-cases leggen we naast vergelijkbare domeinen vanuit de EHDS. Uiteindelijk wil je zoveel mogelijk  eenheid van taal en techniek.”

Waarom EHDS

Voor een groot deel komen de doelen van de EHDS en de Wegiz overeen. De EHDS is een verordening die uitwisseling op Europees niveau verplicht stelt. Die gaat verder dan de Wegiz, omdat deze ook toeziet op secundair gebruik van data, bijvoorbeeld voor onderzoeksdoeleinden. Tevens bevat de EHDS voorstellen met betrekking tot regulering van de markt voor EPD-systemen en wellness-apps.

“Stel, je bent op vakantie in Portugal en breekt je been”,  legt Wildenbos uit. ‘Dan wil de zorgverlener daar graag jouw patiëntgegevens uit Nederland kunnen inzien. Denk aan informatie over medicatiegebruik en allergieën. Dat geldt andersom ook voor Europeanen die hier in Nederland bij een zorgverlener komen. Onder de EHDS wordt die gegevensuitwisseling, op basis van een Europese patient summary, overal in de Europese lidstaten verplicht. Daarmee voorkom je bijvoorbeeld dubbel medisch onderzoek en medische missers.”

EHDS wordt verplichting

Max Nederkoorn, senior beleidsadviseur bij VWS, schreef mee aan de Wegiz en onderhandelt over de EHDS op Europees niveau. “Er zijn in Europa natuurlijk veel verschillende zorgsystemen en de EHDS moet als verordening die in iedere lidstaat gaat gelden een soort one size fits all worden. Dat komt dus niet volledig overeen met de Wegiz”, aldus Nederkoorn.

‘Omdat de verordening een verplichting wordt, kun je je voorstellen dat er flink over de definitieve versie onderhandeld wordt. Dat doen wij vanuit Nederland ook. We willen dat de EHDS zo goed mogelijk op onze systemen aansluit.”

Werk opnieuw doen

De Wegiz is recent in beide Kamers aangenomen. Nederland gaat hiermee grote stappen zetten op het gebied van elektronische gegevensuitwisseling. Nederkoorn: “We tuigen een mooi systeem op. Niemand heeft zin om dat werk opnieuw te doen als de EHDS wordt ingevoerd. Daar zit de grootste zorg, voor professionals in het veld, maar ook voor VWS zelf. Daarom zitten we er bovenop. Er is nu nog ruimte om onderwerpen die voor ons belangrijk zijn mee te nemen in de onderhandelingen”

Goed voorbereid zijn

Iedereen zal in de komende jaren met de Wegiz en de EHDS te maken krijgen. Of het nu gaat om IT-leveranciers, zorgbestuurders, artsen of patiënten. Nederkoorn en Wildenbos merken dat veel mensen al wel over de EHDS gehoord hebben, maar nog niet precies weten waar het over gaat.

In juli wordt het resultaat van de fit-gap analyse ‘Wegiz en EHDS’ aangeboden aan VWS. De implementatie van de Wegiz zal sneller gaan dan die van de EHDS, maar Nederkoorn raadt aan om niet achterover te leunen. “Het is belangrijk om je goed voor te bereiden op wat er vanuit Europa gaat komen. Weet waar het naartoe gaat, want nu heb je nog enige inspraak, ook al komt de intentie van de Wegiz voor een heel groot deel overeen met die van de EHDS.  Daarom zetten er nationaal en Europees op in om deze verschillen zo klein mogelijk te houden.