De gehandicaptenzorg staat onder druk. Niet alleen door personeelstekorten, maar ook door bezuinigingen en toenemende druk op mantelzorgers. Tijdens het landelijke gehandicaptendebat, georganiseerd door Ieder(in) en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), klonk daarom een duidelijke oproep aan de politiek: kijk naar de mensen om wie het gaat.
Onder leiding van Eva Eikhout debatteren acht politici van de grootste partijen over belangrijke thema’s als toegankelijkheid, mantelzorg, bezuinigingen en personeelstekorten in de gehandicaptenzorg.
Mantelzorgers staan onder druk door bezuinigingen
Een van de stellingen luidt: ‘Het personeelstekort in de gehandicaptenzorg mag niet worden afgewenteld op familie en naasten.’ Dit raakt gelijk de kern van een groot probleem in de gehandicaptenzorg. Door het groeiende tekort aan zorgprofessionals moet de omgeving noodgedwongen bijspringen.
Daan de Kort (VVD), zelf slechtziend, weet uit ervaring hoe fijn het is om terug te kunnen vallen op naasten, maar benadrukt dat het geen vanzelfsprekendheid mag worden. “Iedere handicap en iedere situatie is anders. Als je kan terugvallen op je eigen netwerk is dat fijn, maar het moet geen verplichting zijn. We moeten inzetten op zelfredzaamheid waar dat kan.”
Lees ook: Het Grote Zorgdebat 2025: personeelstekort in de zorg vraagt om meer dan geld
Lisa Westerveld (GroenLinks-PvdA) wijst op de gevolgen van jarenlang bezuinigen. “Natuurlijk komt de zorg dan terecht bij naasten.” Maar dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. “Sommige mensen hebben zelf een beperking of onvoldoende financiële middelen. Dat vergroot de verschillen: wie het kan betalen, koopt hulp in. Maar niet iedereen kan zich dat veroorloven.”
Zelfredzaamheid vraagt om een aangepaste samenleving
Westerveld deelt haar visie: “Zelfredzaamheid willen we allemaal, maar dat kan alleen als de samenleving wordt aangepast aan wat zij (mensen met een beperking, red.) nodig hebben. Denk aan onderwijs. Kinderen gaan niet naar school omdat ze niet willen, maar omdat ze niet altijd de mogelijkheid hebben. De schuld ligt bij politieke besluiten.”
Het gesprek over zelfredzaamheid raakt Madeleine Boer (SP) persoonlijk. Ze heeft een zoon met een beperking, heeft zelf jarenlang in het ziekenhuis gewerkt en ziet wat het met mensen doet. “De werkdruk is gigantisch hoog en het afwentelen van zorg kan vaak niet. Solidariteit voor elkaar is belangrijk.”
Cora Otter (ChristenUnie) benadrukt het belang van investeren in de zorg, maar geeft ook de beperkingen aan. “Niet alles kan met geld geregeld worden. Je kunt mantelzorgers betrekken, maar de zorg mag niet op hen worden afgewenteld. Je kunt ook kijken naar zij-instromers.”
Lees ook: Zorgverleners willen aandacht voor zelfredzaamheid
Neem menselijkheid als uitgangspunt
Volgens Deborah Lauria, directeur van belangenorganisatie Ieder(in), zijn de bezuinigingen een terecht onderwerp van gesprek, maar ze benadrukt ook het belang van het menselijke perspectief. “We moeten af van de gehandicaptenzorg zien als kostenpost. Als mensen met een beperking of chronische ziekte goed worden ondersteund, kunnen zij zich juist beter inzetten en bijdragen aan de samenleving.”
Wanneer het debat gaat over het wel of niet afschaffen van de eigen bijdragen voor zorg, ondersteuning en hulpmiddelen, voert het belang van menselijkheid de boventoon. Merel Muller (Partij voor de Dieren) zegt daarover: “Kiezen tussen eten, energie of noodzakelijke zorg is onmenselijk. Dat mag niet afhankelijk zijn van je portemonnee.”
Of zoals Lauria het samenvat: “Investeren in zorg is een investering die zich terugbetaalt. Stop met geld wegnemen uit de zorg. We moeten investeren in de mens.”
Lees ook: Het speelveld schuift op naar gezondheid. Nu de politiek nog
Oproep aan een nieuwe regering
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft dan ook berekend dat er méér geld naar de gehandicaptenzorg zou moeten gaan, terwijl de bezuinigingen juist toenemen. Lauria noemt de plannen van veel politieke partijen en doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB) zorgelijk. “We zien voor veel mensen dat de eigen bijdrage omhooggaat. De zorgkosten stapelen zich op en dat is niet goed.”
Op de vraag van Eva wat de belangrijkste oplossingen zijn, is Lauria duidelijk: “Vergeet de mensen om wie het gaat niet bij het maken van plannen, bij de uitvoering ervan en bij de evaluaties. Wij denken graag mee.”
Bekijk hieronder de korte terugblik op het debat in de video van VGN:
De VGN en Ieder(in) hebben voor dit debat de tien partijen uitgenodigd die op dit moment de grootste zijn in de peilingen. De deelnemende politici waren: Lisa Westerveld (GroenLinks/PvdA), Daan de Kort (VVD), Chantal van den Berg (CDA), Wieke Paulusma (D66), Madeleine Boer (SP), Merel Muller (Partij voor de Dieren), Agnes Joseph (BBB) en Cora Otter (ChristenUnie). De PVV en JA21 gingen niet op de uitnodiging in.
