Succesvolle zorginnovatie is kwestie van luisteren
Gebrek aan schaal, eindeloos papierwerk, een not invented here-syndroom, een kortzichtige focus op medische of technische innovatie spelen zorginnovatie parten, constateert de STZ. Toch zijn er in 2023 genoeg inspirerende voorbeelden van innovatie te vinden, leren de verhalen van respectievelijk Buurtzorg, het Centrum voor Zorg Slotervaart, Habion en Roott. Hun geheim? Goed luisteren naar zowel zorgvrager als zorgverlener.
Onder het motto “Gezocht: slimme ideeën voor zorginnovatie” kaart de vereniging van topklinische ziekenhuizen STZ verschillende problemen aan die innovatie in de zorg vertragen: “Dat zijn gebrek aan schaalgrootte, bureaucratie en een kortzichtige focus op medische of technische innovatie zonder co-creatie.”
Proudly adopted
De STZ is niet bang om de hand in eigen boezem te steken. “We zullen werken aan een andere waarde in de gezondheidszorg: Proudly adopted from… in plaats van Not invented by me.” Ook wil de STZ zich sterk maken voor een aantal ‘gouden regels’ voor een slimmer innovatieklimaat. De vereniging denkt in dit verband onder meer aan het stroomlijnen van de eisen die zorgorganisaties aan innovaties stellen.
“Dit betekent dat als een innovatie aan alle eisen van de ene organisatie voldoet, we niet in andere organisaties opnieuw alle beoordelingen gaan doen: privacy, beveiliging, aansprakelijkheid of de financiële business case enzovoorts gaan we niet opnieuw beoordelen. Dat zal de opschaling van innovaties in de Nederlandse zorg vergroten.”
Anne Marie Weggelaar (zie foto) is bij Tranzo (Tilburg University) aangesteld als bijzonder hoogleraar Innovatie en Transformatie in de Zorg. De bijzondere leerstoel is mogelijk gemaakt door de STZ. In haar oratie, die ze in november 2023 uitsprak, gaat ze uitgebreid in op de samenhang tussen innovatie en transformatie.
Bruisen dankzij co-creatie
Ook zonder ‘gouden regels’ zijn er in 2023 opvallende voorbeelden van innovatie. Wat co-creatie vermag, leert het verhaal van Slotervaart. Op de kop af vijf jaar geleden ging MC Slotervaart failliet. Met de komst van een Gezondheidscentrum, een hartpoli en een medisch laboratorium vertoonde het gevallen ziekenhuis in Amsterdam-West de eerste tekenen van herstel. Door de samenwerking met ROC TOP komen er sinds september 2023 bovendien dagelijks honderden leerlingen van de zorgopleidingen over de vloer. Dankzij deze vorm van co-creatie bruist het volgens betrokkenen weer in- en rond het voormalige ziekenhuis.
Reuring-methodiek
‘Bruisen’ doet het volgens directeur Peter Boerenfijn ook op de woonzorglocaties van Habion. Door verschillende groepen bewoners met elkaar te laten leven en te allen tijde hun wensen als uitgangspunt te nemen, neemt de zorgvraag volgens Boerenfijn met 30 tot 50 procent af. “We noemen dit de reuring-methodiek”, legt Boerenfijn uit. “We stellen altijd drie vragen. Hoe wil je verder oud worden? Wat heb je daar voor nodig? En wat ga je er zelf aan doen nu de verzorgingsstaat aan het kantelen is?”
Spraakgestuurd rapporteren
Buurtzorg neemt de stem van de zorgvrager weer op een andere manier serieus. Sinds eind 2022 kunnen alle teamleden van Buurtzorg Nederland er voor kiezen om spraakgestuurd te rapporteren. Dat levert de thuiszorgorganisatie een tijdwinst op van vier minuten per rapportage. “Een significante besparing, want onze zorgverleners maken samen 16.000 rapportages per dag”, aldus Buurtzorg-bestuurder Joost de Blok. “En 70 procent daarvan is geschikt voor spraakgestuurd rapporteren.”
Zeker zo belangrijk is het feit dat zorgvragers zich directer betrokken voelen bij hun eigen zorg. “De cliënten luisteren mee en kunnen reageren als ze dingen anders hebben ervaren. Op die manier raakt de cliënt meer betrokken bij het eigen zorgproces.”
Zorgvraag digitaal matchen
Luisteren naar de cliënt keert ook terug in de aanpak van het digitale matchingsplatform voor ggz Roott. Het belangrijkste doel van initiatiefnemers is de wachtlijsten in de ggz te bekorten. Die wachtlijsten zijn volgens Marie Broeckman en Youri Vink ten dele een capaciteitsprobleem. Wat ook meespeelt is de kwestie hoe de juiste zorgverlener aan de juiste cliënt te koppelen. “Is een gz-psycholoog altijd de oplossing? Wij denken van niet”, zegt Broeckman. “Onze mentale gezondheid wordt bepaald door verschillende facetten. Sommige mensen zijn geholpen als ze met iemand kunnen praten. Andere zijn meer gebaat bij een leefstijlinterventie, zoals ondersteuning bij voeding, beweging of de hormoonhuishouding.”
Door secuur te kijken naar de profielen van zowel zorgvrager als zorgverlener denkt Roott beide groepen beter met elkaar te kunnen matchen. En dat binnen zeven dagen.
Roott is slechts één van de slimme zorginnovaties die in 2023 voorbij komen op Dutch Health Hub. Ga naar het overzicht.
De 5 best gelezen artikelen in 2023 over het thema Innoveren: