In 2026 krijgen zorgverzekeraars inzage in wachtlijsten. Daardoor zien ze hoe lang verzekerden wachten op een afspraak. Hoe gaat zorgbemiddeling veranderen en wat betekent dit voor de zorgverzekeraar, zorgverlener én patiënt?
De toenemende zorgvraag en de oplopende personeelstekorten staan bekend als de belangrijkste uitdagingen in de zorg. Een van de gevolgen hiervan is het oplopen van de wachttijden voor een eerste afspraak, operatie of behandeling.
Zorgbemiddeling kan ervoor zorgen dat je als patiënt sneller geholpen wordt, bij een andere zorgaanbieder. “Maar vaak weten mensen niet dat ze deze keuze hebben en dat wij daar als zorgverzekeraar bij kunnen helpen. Ze gaan naar de huisarts, horen dat ze moeten wachten en dat is dan een voldongen feit. Dat is dus niet zo”, aldus Laura van Hulst, Directeur Gidsen bij Coöperatie VGZ.
Lees ook: Brabantse aanpak moet ggz-doorverwijzingen flink verlagen
Beleving van wachttijden door patiënten
Ook uit recent onderzoek van Ipsos I&O in opdracht van VGZ blijkt dat de kennis over wachtlijsten en wachttijden bij mensen niet altijd op orde is. In het onderzoek is gekeken naar hoe mensen de zorg in Nederland beleven en een van de conclusies is dat mensen de wachttijd veel korter schatten dan in werkelijkheid het geval is. Enkele resultaten uit het onderzoek:
- 57 procent denkt voor een staaroperatie binnen 13 weken geholpen te kunnen worden. In werkelijkheid is de wachttijd gemiddeld 20 weken
- Twee derde schat de wachttijd voor een liesbreukoperatie in op 13 weken, waar deze in werkelijkheid gemiddeld oploopt tot 24 weken
- 69 procent verwacht binnen 8 weken aan de beurt te zijn voor een injectie bij pijnbestrijding terwijl dit in werkelijkheid gemiddeld 11 weken is
Veel mensen zijn bereid om zelf bij te dragen aan het verkorten van de wachttijden, maar de meerderheid (77 procent) ziet het wel als taak van de huisarts of zorgverzekeraar om hier het voortouw in te nemen.
Wachtlijstbemiddeling door een zorgverzekeraar wordt in het onderzoek positief ontvangen. Een meerderheid van 68 procent zou hier gebruik van willen maken mocht het nodig zijn.
Lees ook: Zorgverzekeraars pleiten voor transparante wachtlijsten
Van reactieve naar proactieve zorgbemiddeling
Van Hulst is verantwoordelijk voor het helpen vinden en kiezen van de best passende zorg voor patiënten en kijkt positief naar de regels voor zorgbemiddeling die in 2026 gaan veranderen. Zorgverzekeraars krijgen inzage in hoe lang mensen moeten wachten en kunnen hierdoor beter helpen.
“Op dit moment is het zo geregeld dat mensen zelf actie moeten ondernemen bij hun zorgverzekeraar. Dat gaat veranderen. Straks wordt in de verwijzing actief gevraagd: mag jouw zorgverzekeraar jou helpen en bemiddelen? Zo ja, dan nemen wij contact op en kijken we waar we kunnen helpen. Dit doen we in de gevallen wanneer mensen langer moeten wachten dan de landelijke termijn die is afgesproken, de zogenoemde treeknorm.”
Patiënten sneller geholpen door zorgbemiddeling
We hebben steeds meer zorg nodig, met minder mensen om die zorg te leveren. Hoe gaan we dat doen? Volgens Van Hulst ligt daar een kans voor zorgverzekeraars om een actieve rol in te nemen.
“Als we kijken naar waar we de zorg inkopen en waar we de zorg leveren, dan is daar ruimte voor verbetering. Soms wordt op plek A zorg ingekocht, waar het vol is, terwijl op plek B nog ruimte is voor dezelfde zorg. Op plek B kan de patiënt sneller worden geholpen en zo wordt ook de bestaande capaciteit beter benut. Door zorgbemiddeling realiseerden we tot en met september dit jaar al 210.900 weken aan verkorte wachttijden.”
Van Hulst benadrukt dat zorgverzekeraars geen keuzes gaan maken voor de patiënt. “We gaan niet op de stoel van de arts zitten. Dat is niet onze taak. Maar wij kunnen wel zeggen: met deze zorgvraag kun je ook bij die zorgaanbieder terecht. En als mensen toch willen wachten, om welke reden dan ook, is dat natuurlijk prima.”
Lees ook: AI verkort wachtlijsten in ouderenzorg flink
Minder bureaucratie voor huisartsen en patiënten
Verder verwacht Van Hulst dat patiënten en zorgverleners blij gaan zijn met het verdwijnen van een stukje bureaucratie. “Nu is het zo dat wanneer je een verwijzing wil aanpassen van plek A naar plek B, dat vaak gedoe is. Zorgverzekeraars kunnen dat nu niet voor je regelen. Ook voor huisartsen brengt het alleen maar administratieve rompslomp met zich mee.”
In 2026 kan een wijziging van zorgaanbieder gelijk worden aangepast in de systemen bij de verwijsdiensten. “De oorspronkelijke verwijzing annuleren we en de nieuwe staat gelijk klaar. We helpen mensen tot aan de voordeur van de zorgaanbieder.”
Met de nieuwe manier van zorgbemiddeling in 2026 kunnen patiënten sneller geholpen worden, huisartsen worden ontlast en het aanbod van de zorg wordt beter benut. Dit allemaal met een helder doel: het toegankelijker maken van de zorg.
