In ziekenhuizen is het desinfecteren van ruimtes van cruciaal belang voor de veiligheid van patiënten. Maar hoe doe je dat zo effectief mogelijk? Met UV-C licht, zo laat desinfectierobot SAM zien. Na vijf jaar praktijkervaring presenteert Mark van de Vrede, medeoprichter en CCO van Loop Robots, de resultaten.
Uit onderzoek is gebleken dat het gebruik van UV-C-desinfectie het aantal ziekenhuisinfecties met 20 tot 40 procent laat afnemen. UV-C licht is een vorm van ultraviolet licht dat zo krachtig is dat het de DNA/RNA-structuur van micro-organismen zoals bacteriën, virussen en schimmels kapotmaakt. Daardoor zijn ze niet meer schadelijk voor mensen.
Robot SAM, die gebruik maakt van dit licht, bestaat sinds 2021 en rijdt inmiddels rond in meer dan dertig ziekenhuizen in Nederland, België, Duitsland, Denemarken en de VS. “We zijn trots op de feedback die we krijgen van medewerkers. Ze willen graag met SAM werken”, aldus Mark van de Vrede, medeoprichter en CCO van Loop Robots.
Automatische versus handmatige desinfectie
Studies laten zien dat de kwaliteit van handmatige reiniging en desinfectie vaak te wensen over laat. Oppervlakken die gedesinfecteerd moeten worden, worden bij een handmatige reiniging en desinfectie maar voor ongeveer 40 procent bereikt. Dit in tegenstelling tot SAM die minimaal 95 procent van de oppervlakken weet te raken.
Van de Vrede: “Dat ligt niet zozeer aan de motivatie van de medewerker. Die wil wel de beste kwaliteit leveren. Maar vaak is er sprake van tijdsdruk waardoor plekken wel eens worden gemist. Of er wordt niet met de juiste middelen gewerkt.”
Het voordeel van SAM is dat de kwaliteit altijd hetzelfde is. “In vergelijking met mensen, heeft een robot nooit hoofdpijn. Hij zal altijd op dezelfde manier het werk uitvoeren.”
Lees ook: Meer tijd voor patiëntenzorg dankzij medicatierobots
Desinfectierobot SAM als duurzaam alternatief
Ieder ziekenhuis heeft de ambitie om duurzamer te werken. “SAM is een middel dat je zou kunnen inzetten om daad bij woord te voegen”, stelt Van de Vrede. Zo heeft het Spaarne Gasthuis in Hoofddorp met SAM al meer dan 912,5 liter chemische middelen en 3.650 wegwerpdoeken per jaar bespaard.
“Al die chemische middelen worden geproduceerd, verpakt, verscheept, en bij gebruik komen ze in het afvalwater terecht. Dat is een enorme keten aan vervuiling die je kunt verminderen als je een groot deel daarvan automatiseert met robots.”
Hoe een robot helpt het personeelstekort te verlichten
De zorg kent een structureel personeelstekort en het vooruitzicht is dat het de komende jaren niet zal veranderen. Van de Vrede: “We willen hetzelfde werk doen met minder mensen. Daarin kan technologie een mooie rol spelen.”
In 2025 werden in het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein in 10 uur tijd 46 patiëntkamers gedesinfecteerd. “Als je dat volledig handmatig zou moeten doen, heb je een half elftal aan medewerkers nodig”, vertelt Van de Vrede.
En het UMC Groningen zet SAM overdag in op de verpleegafdelingen en ’s avonds op de OK’s. Hij draait dus een 12 tot 14-urige werkdag. “Dat is het mooie aan een robot, die vindt dat prima. Hij hoeft zich niet aan een cao te houden”, aldus Van de Vrede.
Lees ook: Oorzaken en oplossingen voor het personeelstekort in de zorg
Schaduw als onoverbrugbaar obstakel
Sam beweegt door de ruimte die hij moet schoonmaken. Hij werpt daarbij continu UV-C licht op alle oppervlakken, maar dus ook steeds verplaatsende schaduwen. “Schaduw blijft een uitdaging. Hoe goed SAM ook rondrijdt, er zullen altijd plekken zijn waar het licht niet kan komen. Het is geen magisch apparaat, het is vooral een krachtig gereedschap waarmee je een gemiddelde patiëntenkamer in zo’n twaalf minuten kunt desinfecteren.”
Verpest de robot de toekomst van de schoonmaker?
De vraag die Van de Vrede en zijn collega’s vaak krijgen is: wordt de schoonmaker vervangen? “Ja en nee. De robot vervangt voor 80 tot 90 procent de stappen van de chemische desinfectie, maar er zijn altijd mensen nodig. Zeker met het oog op het toenemende aantal resistente ziekteverwekkers in ziekenhuizen.”
Van de Vrede benadrukt dat SAM geen stand alone oplossing is. “Hij is altijd onderdeel van een groter proces, omdat er eerst gereinigd moet worden en omdat er altijd plekken zijn waar het licht niet kan komen. Is de gemiste plek relevant voor de patiëntveiligheid? Dan moet het alsnog handmatig gedesinfecteerd worden.”
Lees ook: Meer service met minder medewerkers door robot in ziekenhuis
Minder werkdruk en meer plezier
Ook in het Radboudumc zijn de voordelen van SAM aangetoond. Lucia Kilkens, Manager Facilitaire Regie, zegt het volgende: “Het desinfecteren van ruimtes is cruciaal voor de veiligheid, maar vergt veel inspanning. SAM verlicht de werkdruk terwijl vaardigheden op het gebied van digitalisering verder ontwikkeld worden, wat essentieel is voor onze medewerkers.”
Van de Vrede beaamt dit. “Door SAM worden medewerkers in hun kracht gezet. Je neemt ze mee in de ontwikkeling en verbreedt de werkzaamheden. Ze worden eigenlijk opgeleid tot robotoperateur en dat wordt positief ontvangen. Medewerkers hebben samen met SAM meer plezier in hun werk.”
